Hoe lang ben je weduwe of weduwnaar?

Wikipedia omschrijft het weduwe of weduwnaar zijn als volgt: Een weduwe is een vrouw wier echtgenoot is overleden. Een man die zijn echtgenote heeft verloren, is een weduwnaar.

Hoe lang blijft dit voortbestaan? Neem ik even mijn eigen situatie. In 1995 overleed mijn (toenmalige) man Jos. Ik was 34 en werd ‘dus’ weduwe. Zo voelde ik me ook echt. Een weduwe. Ik was intens verdrietig en wist regelmatig met mijzelf geen raad. Naarmate de jaren verstreken werd dit minder (gelukkig) en uiteindelijk kon ik ook weer zeggen dat ik gelukkig was.

Toen ik in 2005 een relatie kreeg met mijn huidige partner, speelde het ‘weduwschap’ geen rol meer. Ik voelde me toen ook zeker geen weduwe meer. Want waaruit bestaat het gevoel van weduwe zijn? Voor mij was dat in het begin vooral het verdriet om het verlies van Jos. En naarmate de jaren verstrijken ging dat meer naar het verlies van een partner, een maatje. Soms moeilijk uit elkaar te houden, maar zeker terugkijkend is dat denk ik wel wat er bij mij gebeurde. Met de komst van Hans viel dat dus zeker weg. Ik had weer een partner.

Nu, regelmatig als ik voorlichting geef over kinderen en rouw, vertel ik dat ik zelf ook weduwe ben. En dat klinkt helemaal niet meer. Het klopt niet meer en het is net alsof ik ‘pronk’ met iets wat ik niet meer ben. Officieel, in ieder geval volgens Wikipedia en Van Dale, ben ik nog steeds weduwe. Want mijn wettige man, Jos dus, is dood. Toen ik een nieuw rijbewijs ging aanvragen 2 jaar geleden wilde ik ook niet meer dat w/v (weduwe van) erop zou staan. Soms corrigeer ik mezelf bij de voorlichtingen en zeg ik dat mijn toenmalige man is overleden, of soms zeg ik de vader van mijn kind, maar dat klinkt weer zo afstandelijk.

Nu ga ik weer trouwen. En krijg ik dus een nieuwe man. Die ik voor mijn gevoel allang heb, maar nu wordt het ook officieel. En ben ik dus denk ik (eindelijk?) weduwe-af. Spannend wordt nog hoe ik nu voor de wet ga heten. Hou ik de naam van mijn overleden man ook, of valt die nu weg? Ik zou het eens op moeten zoeken, maar ik kan ook besluiten om te doen wat voor mij goed voelt en wat het dichts bij mij ligt en wat ik altijd zal houden: mijn meisjesnaam.

Wat doe je als je weet dat je dood zal gaan?

Na misschien een lang gevecht tegen kanker krijg je dan uiteindelijk het bericht dat je ‘niet meer te genezen bent’. Dat er ‘niets meer aan te doen is’. Dat je ‘uitbehandeld’ bent. En wat dan? Hoe ga je om met deze boodschap? Kom je in verzet? Leg je je erbij neer? Ga je actie ondernemen om jezelf en je gezin zo goed mogelijk voor te bereiden op dit komende afscheid? De reacties zijn divers. Een ieder doet het op zijn eigen manier. En hoe je het doet reflecteert op je omgeving. Als het voor jezelf moeilijk is om te praten over je naderende afscheid, om daar actie op te ondernemen, dan is dit voor je omgeving ook moeilijk.

Maar vaak ook zien we dat het andersom werkt. Als je zelf als stervende bereid bent om deze verschrikkelijke waarheid onder ogen te zien, als je bereid bent je gezin hierop voor te bereiden, door gesprekken, door acties, door dingen vast te leggen, dan komt je omgeving in het geweer! “Nee! Niet doen! Gebruik je energie voor genezing!” (alsof dat kan). “Leg je er niet bij neer!” “Wat? ‘mama vertel eens’ invullen? Heb je niet wat beters te doen?” “Je begrafenis regelen? Ben jij gek je gaat toch niet dood?”

Van alles krijg je te horen als stervende. Er zijn maar weinig mensen die met je rond de tafel durven te gaan zitten om te bespreken wat je kan doen om je gezin zo goed mogelijk achter te laten!

Zo kreeg ik vorige week een vrouw aan de telefoon die graag een filmportret wilde laten maken voor haar 3 kinderen die zij achter moet gaan laten. Het had even geduurd voordat ze mij durfde te bellen, want haar omgeving (behalve gelukkig haar man!) had haar dit afgeraden. Ze kon toch beter haar energie voor iets anders gebruiken? En wat weet je nou als stervende wat je moet doen? Je laat je dan al gauw leiden door de omgeving. En wat deze vrouw wil gaan doen is mooi, nuttig en troostvol voor haar kinderen. Een filmportret achterlaten voor de kinderen, wat ze later, als ze groter zijn, weer kunnen bekijken, en weer en weer en weer. En als ze gaan trouwen, als ze kinderen krijgen. Steeds weer de herinneringen aan hun moeder ophalen.

En deze vrouw heeft echt haar leven niet opgegeven! Ze blijft vechten. Maar ze is ook realistisch en wil zich ook voorbereiden, nu het nog kan. Omdat ze weet dat het ook veel slechter met haar kan gaan en ze dan niet goed meer weet wat ze nog kan! Dit is geen opgeven! Dit is vechten!

Van veel terminale mensen hoor ik dat het zo veel rust geeft om de dingen te regelen. Om te weten dat ze informatie hebben achtergelaten voor de kinderen. Om te weten dat de begrafenis is geregeld. Om te weten dat je tegen dierbare hebt gezegd wat je nog wil zeggen. En laten we eerlijk zijn: zijn dit geen dingen die we allemaal beter kunnen regelen nu we gezond zijn? En als we dat dan zouden doen, zou er dan iemand zijn die zou denken dat wij het leven hebben opgegeven?